معرفی تامین مالی جمعی
یــکی از ابزارهــای جدیــد بنگاه‌هــای اقتصــادی بــرای جــذب منابــع، ابــزار تامیــن مــالی جمــعی اســت. سـکوی تامیـن مـالی جمـعی بـه عنـوان نهــاد واســط میــان ســرمایه‌گذاران و متقــاضی ســرمایه عمــل می‌کنــد؛ یعنــی منابــع جــذب شــده از طریــق ســرمایه‌گذاران را بــه شــرکت‌های متقــاضی ســرمایه تخصیــص می‌دهــد و با توجه به روش تامین مالی جمعی، ســود مورد انتظار، روش پرداخت و مدت زمان طرح مشخص می‌شود.
انواع تامین مالی جمعی
تأمین مالی مبتنی بر پاداش
در این روش سرمایه‌گذاران نه سود سرمایه‌ای خود را دریافت می‌کنند و اصل پولشان را پس نمی‌گیرند. صاحبان ایده‌های خالق در قبال کمک‌های مالی و سرمایه‌گذاری روی ایده‌هایشان، هدیه‌ای به مشارکت‌کنندگان می‌دهند.
تأمین مالی مبتنی بر واگذاری سهام
در این روش، پاداش سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری در طرح شامل دریافت سهام، سود سهام یا حق رأی در سهام است. دراین روش سرمایه‌گذار سود مستقیم دریافت نمی‌کند بلکه به نوعی در سرمایه‌گذاری شراکت می‌کند.
تأمین مالی مبتنی بر قرض
در این روش که به آن قرض‌دهی فرد به فرد نیز گفته می‌شود، به وام‌گیرندگان این امکان را می‌دهد که تقاضای وام بدون وثیقه (بعضا به همراه ضامن) داشته باشند و سپس آن را با بهره یا بعضا بدون بهره بازپرداخت کنند.
تأمین مالی مبتنی بر اهدا
این نوع از تأمین مالی جمعی بیشتر شبیه به حمایت‌های خیریه‌ای است. دراصل یک عمل نوع دوستانه است و دریافت‌کنندگان هیچ گونه وظیفه‌ای برای اعطای پاداش به خیر در مقابل حمایت او ندارند.
شرایط متقاضی تامین مالی جمعی مبتنی بر قرض
تامین مالی تا 250 میلیارد ریال
* شخص حقوقی باشد
* دعاوی دارای اثر با اهمیت حقوقی یا کیفری علیه شرکت/مؤسسه و اعضای هیأت مدیره یا مدیرعامل/رئیس شرکت/مؤسسه متقاضی وجود نداشته باشد.
* اعضای هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت/مؤسسه متقاضی باید گواهی عدم سوپیشینه ارائه دهند که از زمان صدور آن بیش از یک ماه نگذشته باشد. مشمول ماده 141 قانون تجارت نباشد.سایر شرایط به تشخیص کارگروه ارزیابی
تامین مالی بیش از 250 تا سقف 500 میلیارد
* براساس آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده سودده باشد و زیان انباشته نداشته باشد .
* براساس آخرين صورت‌های مالی حسابرسی شده حداکثر نسبت مجموع بدهی‌ها به دارايی‌های آن 70 درصد باشد .
* حداقل سرمایه ثبتی 100 میلیارد ریال باشد.
* مدیرعامل/اعضای هیات مدیره بدهی معوق نزد شبکه بانکی و صندوق‌های پژوهش و فناوری(بدهی سررسید شده و پرداخت نشده) نداشته باشد.
* سابقه تاخیر در پرداخت در سررسید آخرین طرح نداشته باشد(درصورت داشتن سابقه تامین مالی جمعی).
* اظهارنظر بازرس و حسابرس متقاضی در خصوص صورت‌های مالی سال مالی اخیر آن مردود یا عدم اظهار نظر نباشد.
* طرح دارای ضمانت معتبر باشد.
عملکرد بازار تامین مالی جمعی در چهارسال اخیر(مبلغ تأمین مالی و تعداد طرح)
میزان سرمایه‌گذاری از ۲/۴ میلیارد تومان در سال 1399 به 3,679 میلیارد تومان در سال 1402 افزایش یافته است که نشان از رشد 1,500 درصدی در این 4 سال است.
در مجموع در طی 4 سال گذشته 476 طرح در سکوها تأمین مالی شده‌اند.
عملکرد بازار تامین مالی جمعی در چهارسال اخیر(میانگین سودآوری )
بـه علـت ایـن کـه اوراق گواهـی شـراکت در طرح‌هـای تامیـن مـالی جمـعی فاقـد قابلیـت مبادلـه هسـتند و بایـد تـا سررسـید نـزد دارنـده اوراق نگهـداری شـوند، نـرخ بازدهـی طرح‌هـا همـواره بالاتـر از نـرخ بازدهـی بـدون ریسـک قـرار می‌گیـرد. در واقـع بخشـی از نـرخ تامیـن مـالی کـه مـازاد بـر نـرخ بازدهـی بـدون ریسـک اسـت بـه عنـوان صـرف نقدشـوندگی بـه سـرمایه‌گذاران پرداخـت می‌شـود.
از دیدگاه آماری، بیش از 70 درصد طرح‌های سرمایه‌گذاری شده در سال 1402 سرمایه هدفی بیش از 5 میلیارد تومان داشته و بیش از 50 درصد آن ها نیز سرمایه هدفی بیش از 10 میلیارد تومان داشته‌اند.
عملکرد بازار تامین مالی جمعی در سال 1403 تا پایان مرداد
بر حسب طول دوره سرمایه‌گذاری و تعداد سرمایه گذاران
به تفکیک استان و صنعت
40 درصد طرح های تامین مالی جمعی در استان تهران اجرا شده است.
عملکرد بازار تامین مالی جمعی در چهارسال اخیر(به تفکیک صنعت)
26 درصد طرح‌ها در زمینه صنایع شمیایی، دارو، صنایع غذایی و صنایع سلولز است.
عملکرد بازار تامین مالی جمعی در جهان
تعداد پلتفرم
کشـورهای توسـعه یافته دنیـا بـه نسـبت سـایر کشـورها، تعـداد پلتفر هـای تامیـن مالـی بیشـتری دارنـد، بـه گونـه‌ای کـه در میـان همیـن کشـورها، ایالات متحده آمریکا با ۳۴۴ پلتفرم در جایگاه اول، و انگلستان با ۸۷ پلتفرم در جایگاه دوم و در جایـگاه بعـدی کشـور فرانسـه بـا 53 پلتفـرم فعـال جـز سـه کشـور برتـر دنیـا از نظـر تعداد پلتفرم‌هـای فعـال تامیـن مالـی جمعی هسـتند.
مزایای تأمین مالی جمعی
